Tại sao khi đi ô tô, có người say xe, có người không? Đây là thắc mắc của nhiều người khi chứng kiến có người dễ dàng ngủ ngon trên xe, trong khi người khác lại chóng mặt, buồn nôn ngay từ những phút đầu di chuyển. Say xe là phản ứng của cơ thể trước sự xung đột tín hiệu từ mắt, tai trong và hệ thần kinh. Tuy nhiên, không phải ai cũng gặp tình trạng này. Vậy nguyên nhân do đâu và có cách nào khắc phục không? Hãy cùng tìm hiểu!

1. Say xe là hiện tượng gì?

Say xe, hay còn gọi là chứng say tàu xe, là một hiện tượng phổ biến mà nhiều người trải qua khi di chuyển bằng các phương tiện như ô tô, tàu hỏa, máy bay hoặc tàu thủy. Tình trạng này gây ra cảm giác khó chịu, buồn nôn và mệt mỏi, ảnh hưởng đến trải nghiệm của hành khách. Tuy nhiên, không phải ai cũng bị say xe, và mức độ ảnh hưởng cũng khác nhau giữa các cá nhân. Bài viết này sẽ đi sâu vào nguyên nhân gây say xe, những đối tượng dễ bị ảnh hưởng, triệu chứng thường gặp và các biện pháp phòng ngừa hiệu quả.

2. Nguyên nhân gây say xe

Nguyên nhân chính gây say xe là do sự xung đột giữa các tín hiệu cảm giác về chuyển động mà não nhận được. Cụ thể:

Hệ thống tiền đình (tai trong): Tai trong cảm nhận chuyển động của cơ thể, giúp duy trì thăng bằng. Khi di chuyển, tai trong gửi tín hiệu về não rằng cơ thể đang chuyển động.
Thị giác (mắt): Mắt quan sát môi trường xung quanh và gửi tín hiệu về não về trạng thái chuyển động hoặc đứng yên.
Cảm giác từ cơ và khớp: Các cơ quan cảm nhận trong cơ và khớp cung cấp thông tin về vị trí và chuyển động của cơ thể.

Khi các tín hiệu này mâu thuẫn, chẳng hạn như khi ngồi trong xe đang di chuyển mà mắt nhìn vào sách (không thấy chuyển động), não sẽ nhận được thông tin xung đột, dẫn đến các triệu chứng say xe.

Ví dụ, khi ngồi trên ô tô và đọc sách, mắt tập trung vào trang sách và không nhận thấy sự chuyển động, trong khi tai trong cảm nhận được sự rung lắc và chuyển động của xe. Sự mâu thuẫn này giữa thông tin từ mắt và tai trong gây ra cảm giác say xe.

3. Tại sao khi đi ô tô, có người say xe, có người không?

Không phải ai cũng bị say xe, vì khả năng thích nghi của hệ thần kinh và tiền đình khác nhau giữa mỗi người. Một số yếu tố ảnh hưởng gồm:

Hệ tiền đình nhạy cảm: Những người có hệ tiền đình nhạy cảm hoặc chưa phát triển hoàn chỉnh (như trẻ nhỏ) dễ bị say xe hơn.
Yếu tố di truyền: Một số nghiên cứu cho thấy gen di truyền có thể ảnh hưởng đến khả năng bị say xe. Nếu cha mẹ dễ say xe, con cái có khả năng cao cũng bị.
Tình trạng sức khỏe: Người có tiền sử đau nửa đầu, rối loạn tiền đình, huyết áp thấp hoặc bệnh lý thần kinh dễ bị say xe hơn.
Tâm lý và thói quen: Những người căng thẳng, lo lắng trước khi đi tàu xe có nguy cơ bị say cao hơn. Ngược lại, người thường xuyên đi lại có thể thích nghi và ít bị ảnh hưởng hơn.

4. Đối tượng dễ bị say xe

Mặc dù bất kỳ ai cũng có thể trải qua cảm giác say xe, nhưng một số nhóm người có nguy cơ cao hơn, bao gồm:

Trẻ em từ 5 đến 12 tuổi: Hệ thống tiền đình của trẻ em chưa phát triển hoàn thiện, khiến chúng nhạy cảm hơn với chuyển động.
Phụ nữ mang thai: Sự thay đổi nội tiết tố và tăng nhạy cảm có thể làm tăng nguy cơ say xe.
Người lớn tuổi: Sự suy giảm chức năng của hệ thống tiền đình theo tuổi tác có thể làm tăng khả năng say xe.
Người có tiền sử đau nửa đầu: Những người này thường nhạy cảm hơn với các kích thích cảm giác, dẫn đến dễ bị say xe.

5. Triệu chứng thường gặp khi say xe

Sự khác biệt trong việc trải nghiệm say xe giữa các cá nhân có thể do nhiều yếu tố:

Khả năng thích nghi của hệ thống tiền đình: Một số người có hệ thống tiền đình nhạy cảm hơn, dẫn đến dễ bị say xe hơn.
Yếu tố di truyền: Có bằng chứng cho thấy yếu tố di truyền có thể đóng vai trò trong việc ai đó dễ bị say xe hay không.
Kinh nghiệm và thói quen: Những người thường xuyên di chuyển bằng phương tiện giao thông có thể phát triển khả năng thích nghi tốt hơn, giảm nguy cơ say xe.
Tình trạng sức khỏe: Các vấn đề về tai trong, thị giác hoặc hệ thần kinh có thể làm tăng nguy cơ say xe.

6. Mẹo trị say xe nặng?

Để giảm thiểu và phòng ngừa tình trạng say xe, có thể áp dụng các biện pháp sau:

6.1. Thay đổi hành vi và thói quen

Chọn vị trí ngồi phù hợp: Ngồi ở ghế trước hoặc giữa xe, nơi ít bị rung lắc, và hướng mặt về phía trước để giảm cảm giác say.
Giữ đầu cố định: Tựa đầu vào lưng ghế để giảm chuyển động của đầu, giúp giảm kích thích hệ thống tiền đình.
Nhắm mắt và nghỉ ngơi: Nhắm mắt hoặc ngủ có thể giúp giảm xung đột giữa các tín hiệu cảm giác.

6.2. Chế độ ăn uống trước và trong khi di chuyển

Ăn nhẹ trước khi khởi hành: Tránh để bụng đói hoặc ăn quá no trước khi lên xe. Nên ăn nhẹ với thực phẩm ít dầu mỡ và dễ tiêu hóa.
Tránh thực phẩm gây khó chịu: Hạn chế tiêu thụ đồ ăn chua, cay hoặc có mùi mạnh trước khi di chuyển.

6.3. Sử dụng các biện pháp tự nhiên

Gừng: Gừng có tác dụng giảm buồn nôn. Có thể uống trà gừng hoặc ngậm một lát gừng tươi trước và trong khi di chuyển.

7. Say xe buồn nôn nên làm gì

Nếu bạn bị say xe và cảm thấy buồn nôn, hãy thử áp dụng các biện pháp sau để giảm bớt cảm giác khó chịu:

7.1. Hít thở sâu và giữ bình tĩnh

Hãy hít thở sâu bằng mũi, giữ hơi trong 3-5 giây rồi thở ra chậm qua miệng.
Điều này giúp cung cấp oxy cho não và giảm căng thẳng.

7.2. Tập trung vào một điểm cố định

Nhìn ra xa về phía trước thay vì nhìn điện thoại, sách hoặc các vật thể chuyển động.
Nếu có thể, hãy nhìn ra cửa sổ để giảm xung đột tín hiệu giữa mắt và tai trong.

7.3. Nhắm mắt và nghỉ ngơi

Nhắm mắt hoặc ngủ một giấc ngắn có thể giúp cơ thể thích nghi với chuyển động.

7.4. Bổ sung nước và tránh đồ ăn gây kích thích

Uống một chút nước lọc hoặc trà gừng ấm để làm dịu dạ dày.
Tránh đồ uống có ga, rượu, sữa và các thực phẩm có mùi mạnh.

7.5. Dùng tinh dầu hoặc vỏ chanh, quýt

Hít tinh dầu bạc hà, gừng hoặc ngửi vỏ quýt, chanh để giảm cảm giác buồn nôn.

7.6. Nhai kẹo cao su hoặc ăn một lát gừng

Nhai kẹo cao su giúp kích thích tiết nước bọt, giảm cảm giác buồn nôn.
Ngậm một lát gừng tươi cũng giúp làm dịu dạ dày hiệu quả.

8. Kết luận

Tại sao khi đi ô tô, có người say xe, có người không? Điều này phụ thuộc vào nhiều yếu tố như hệ thống tiền đình, cơ địa, tâm lý và kinh nghiệm di chuyển. Những người có hệ tiền đình nhạy cảm, dễ bị rối loạn tiền đình hoặc có xu hướng lo lắng thường dễ say xe hơn. Ngược lại, những người có khả năng thích nghi tốt với chuyển động, thường xuyên đi xe hoặc áp dụng các biện pháp phòng tránh hiệu quả sẽ ít bị ảnh hưởng. Vì vậy, việc hiểu rõ nguyên nhân và cách khắc phục sẽ giúp bạn có những chuyến đi thoải mái hơn.

Thực phẩm bảo vệ sức khỏe Hoạt Huyết Bách Nhiên Mộc

Thành phần:

- Xích thược : 450mg
- Ích mẫu :375mg
- Đan sâm : 300mg
- Lạc tiên : 250mg
- Đinh lăng : 150mg
- Mần tưới: 150mg
- Ginkgo Biloba Extract (Chiết xuất Bạch quả) (tỉ lệ 50:1): 50mg
- Bột Hồng hoa : 48mg

Cách dùng:

Ngày uống 2 lần, mỗi lần dùng 2-3 viên, uống trước khi đi ngủ 1 giờ.

Lưu ý:

Thực phẩm này không phải là thuốc và không có tác dụng thay thế thuốc chữa bệnh.

📣 Tham gia Group để nhận tư vấn miễn phí từ BS chuyên khoa: https://www.facebook.com/groups/cosuckhoelacotatcacotatcacotatca/
📧 Email: thaoduocbachnhienmoc@gmail.com
🌐 Website: bachnhienmoc.com
📍 Địa chỉ: Số 4 ngách 70 ngõ Văn Chương, P. Văn Chương, Q. Đống Đa, Hà Nội
📞 Hotline: 038.608.06.08